EVOLUCIONISMO OU CREACIONISMO

FRANCISCO J. AYALA

Xenetista e referente mundial en bioloxía da evolución

«É unha blasfemia interpretar a Biblia coma se fose un libro de ciencia»

R. ROMAR La Voz de Galicia 31/10/2010

Francisco Ayala cre que ciencia e relixión son perfectamente compatibles e afirma que «non hai teoría que teña tanta evidencia como a da evolución»

Francisco Ayala é, probablemente, o científico máis importante do mundo no campo da bioloxía evolutiva e o auténtico referente mundial do neodarwinismo. Asesor do ex presidente de EE.UU. Bill Clinton e científico de confianza do Vaticano, Ayala é un dos científicos españois máis recoñecidos, a pesar de que leva case cincuenta anos traballando en Estados Unidos. Este ano tamén se converteu no primeiro español en gañar o premio Templeton, o de maior valor económico do mundo, con 1,2 millóns de euros. O tamén xenetista, que revolucionou a teoría da evolución ao ser o pioneiro na aplicación da bioloxía molecular na investigación dos procesos evolutivos, estivo esta semana na Coruña para ofrecer, na Fundación Paideia, unha conferencia sobre evolución.

-En maio recibiu no palacio de Buckingham o premio Templeton. ¿Que supuxo para vostede?

-É importante, pero máis pola honra que polo diñeiro. O diñeiro doeino integramente á Universidade para bolsas para estudantes. É importante porque, a diferenza do Nobel, só se dá a unha persoa cada ano. A honra é o que conta.

-Vostede sempre insiste en que ciencia e relixión son compatibles. ¿O son realmente?

-Non teñen por que non selo, porque se trata de dous xeitos de mirar ao mundo que son distintas. Eu ás veces descríboas como dúas fiestras polas que miramos todos o mesmo mundo, pero o que se ve é diferente. As incompatibilidades existen cando unha área sae do seu propio dominio e entra na outra. Por exemplo, os fundamentalistas, que interpretan a Biblia literalmente, o que están a facer é vela como un libro de astronomía, de bioloxía, de química ou de física, cando os pais da Igrexa sempre dicían, especialmente san Agustín, que non foi escrita para dicirnos como foron os feitos dos ceos, senón para aprender a mirar ao ceo.

-¿Entón?

-É unha barbaridade e unha blasfemia interpretar a Biblia coma se fose un libro de astronomía, ou de ciencia. Pero tamén hai frecuentemente algúns científicos que saen fóra do seu campo e fan afirmacións como que Deus non existe ou que a relixión é inútil. Din que a ciencia non pode demostrar a existencia de Deus, pero polas mesmas razóns tampouco pode demostrar a non existencia de Deus.

-¿Stephen Hawking entre eles?

-Dicir que non fai falta recorrer a Deus para explicar a existencia do universo non quere dicir que Deus non exista, que é o que ao parecer suxeriu Hawking. Tamén podemos explicar o desenvolvemento dun ser humano a partir dun ovo fecundado como resultado natural, pero iso non quere dicir que Deus exista ou non exista. Hawking non dixo nada novo, o que pasa é que é moi astuto á hora de manipular os medios de opinión pública para presentar as cousas dun xeito que sempre chamen a atención.

-Vostede testificou en xuízos para decidir se se ensinaba ou non o creacionismo nas escolas. E agora está de moda o deseño intelixente. ¿Como é posible que hoxe en día aínda se poña en dúbida a evolución?

-En Estados Unidos, os que escriben sobre o deseño intelixente son moi poucos, pero os que están dispostos a aceptar as súas teorías son moitos, son a maioría. O 50% da poboación está disposta a aceptar que o home non evolucionou bioloxicamente a partir de antepasados non humanos, pero iso é por falta de educación. Pola contra, non hai teoría científica que teña tanta evidencia ao seu favor como a evolución, nin a teoría atómica, nin sequera a teoría copernicana de que a Terra vira ao redor do Sol e non ao revés. Hai moitas máis evidencias da evolución que de calquera outra teoría científica. Con todo, a xente non o sabe.

 

«O creacionismo estase a  estender xa por Europa»

Francisco Ayala alerta da propagación tamén por Europa de teorías seudocientíficas baseadas en fundamentalismos, como a do deseño intelixente.

-En certas escolas americanas estudan a Biblia e non a teoría da evolución. ¿Como se chegou a iso?

-Se un trata de entender a Biblia como un relato científico é unha barbaridade. Se queren ensinar a Biblia nas escolas paréceme moi ben, pero non que se ensine como ciencia, porque iso é mala ciencia e peor relixión aínda.

-¿Teme que este fundamentalismo creacionista se propague a Europa?

-Estase a estender xa por Europa. Non de xeito moi visible, porque non se lle presta atención, pero si se está estendendo entre as igrexas pentecostales e dos adventistas do sétimo día, que tratan de propagar que o creacionismo ensínese nas escolas. É ignorancia.

-¿E vostede cal cre que pode ser o límite da evolución?

-Non ten por que haber un límite, nin o haberá, a non ser que a vida se destrúa a si mesma, porque a evolución sempre continúa. Agora que onde vaiamos ou se imos cambiar bioloxicamente de xeito importante, ¿quen o sabe?

-¿Que pesa máis, a evolución biolóxica ou a cultural?

-Si se pode dicir que a evolución biolóxica para os humanos é moito menos importante que a evolución cultural. Agora adaptámonos cambiando o ambiente de acordo coas necesidades dos nosos xenes, xa non evolucionamos cambiando os nosos xenes con arranxo ás necesidades do ambiente. Un exemplo: seguimos sendo animais tropicais. Necesitamos unha temperatura media de 23-25 graos para poder funcionar fisioloxicamente, aínda que os humanos viven en Alaska ou en Siberia. Pero non porque cambien fisioloxicamente e os seus xenes permítanlles vivir a esas temperaturas, senón porque póndonos roupa cambiamos o ambiente para adaptarnos aos nosos xenes. A evolución por medio dos cambios culturais é moito máis rápida. A biolóxica ocorre a escala de miles e miles de xeracións, mentres que a cultural ocorre nunha escala de anos. ¿Que onde imos ir culturalmente? Tampouco o sei.